17.01.2025
Дар қисмати аввали маҷлис нахуст ҳисоботи Сарвазири кишвар Қоҳир Расулзода оид ба натиҷаҳои рушди иқтисодию иҷтимоӣ дар соли 2024 шунида шуд.
Тавре таъкид гардид, соли 2024 дар ҳаёти сиёсию иқтисодии кишвар як қатор пешравиҳои назарраси иҷтимоию иқтисодӣ ба миён омад.
Дар натиҷаи татбиқи сиёсати хирадмандона ва дурбинонаи Президенти кишвар рушди иқтисодиёт дар сатҳи устувор нигоҳ дошта шуд.
Ба таъкиди Сарвазири кишвар дар давраи ҳисоботӣ ҳаҷми маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ ба 154,3 млрд. сомонӣ баробар гардид, ки нисбат ба соли 2023 - 22,6 млрд. сомонӣ зиёд мебошад.
Таваррум дар сатҳи 3,6 фоиз нигоҳ дошта шуд, ки ин нишондиҳанда нисбат ба соли 2023 - 0,2 банди фоизӣ кам мебошад.
Соли гузашта нақшаи қисми умумии даромади буҷети давлатӣ иҷро гардида, воридоти маблағҳо ба буҷет 46,9 млрд. сомониро ташкил дод, ки нисбат ба нақшаи пешбинишуда 1,8 млрд. сомонӣ зиёд мебошад.
Дар соли 2024 нақшаи ҷамъоварии андозу пардохтҳо аз ҷониби Кумитаи андоз дар сатҳи 105,3 фоиз ё 20,4 млрд. сомонӣ ва Хадамоти гумрук 106,8 фоиз ё 9,7 млрд сомонӣ таъмин гардид, ки нисбат ба нақша мутаносибан 1 млрд. 18 млн. сомонӣ ва 618 млн. сомонӣ зиёд мебошад.
Зикр гардид, ки ба қисми даромади буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа аз ҳисоби андози иҷтимоӣ 3,8 млрд. сомонӣ ворид гардид, ки нисбат ба нақша 9,4 фоиз зиёд мебошад.
Сарвазири кишвар иброз доштанд, ки дар соли ҳисоботӣ суръати рушди соҳаи саноат 20 фоиз таъмин ва ҳаҷми истеҳсоли маҳсулот ба 53,8 млрд. сомонӣ баробар гардид.
Соли 2024 дар ҳудуди кишвар 740 корхонаву коргоҳҳои нави истеҳсолӣ, аз ҷумла 528 корхонаи нави саноатӣ бо таъсиси наздики 20 ҳазор ҷойҳои кории нав, иловагӣ ва барқароршуда мавриди истифода қарор дода шуд.
Таъкид гардид, ки бо мақсади таъмини устувории низоми энергетикии кишвар ва истифодаи самараноки манбаъҳои барқароршавандаи неруи барқ дар соли сипаришуда корҳо дар доираи 18 лоиҳаи сармоягузории давлатӣ барои бунёд ва таҷдиди неругоҳҳои барқӣ, кам намудани талафоти неруи барқ ва ҷорӣ намудани низоми биллингии он, электрофикатсияи деҳот, бунёди хатҳои интиқол ва тақсимоти барқ ва солимгардонии вазъи молиявии соҳа ба маблағи умумии 1,7 млрд. доллар ба роҳ монда шуд.
Соли ҳисоботӣ ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти кишоварзӣ ба 74 млрд. сомонӣ расонида шуда, суръати афзоиши он ба 10,6 фоиз, аз ҷумла растанипарварӣ 13,4 фоиз ва чорводорӣ 4,9 фоиз баробар гардид.
Бо мақсади дастгирии соҳибкорӣ ва беҳсозии фазои сармоягузорӣ тайи солҳои охир аз ҷониби Ҳукумати кишвар бо роҳи пешниҳод намудани имтиёзҳои андозию гумрукӣ дар самти рушди истеҳсолоти дохилӣ як қатор тадбирҳо андешида шуд.
Тибқи маълумоти пешакӣ дар соли 2024 ба кишвар 4,9 млрд. доллар сармояи хориҷӣ ворид шудааст, ки нисбат ба соли 2023 - 2,1 млрд. доллар ё 73 фоиз зиёд мебошад.
Дар соли 2024 маҷмӯи лоиҳаҳои сармоягузории давлатии амалкунанда дар кишвар 90 адад ва ҳаҷми маблағи онҳо 51,9 млрд. сомониро ташкил намуд.
Дар натиҷаи андешидани чораҳои амалӣ соли 2024 гардиши савдо 13,6 фоиз афзоиш ёфта, ҳаҷми он ба 65,8 млрд. сомонӣ баробар гардид.
Сарвазири кишвар изҳор доштанд, ки дар давраи ҳисоботӣ шумораи муассисаҳои томактабӣ дар ҷумҳурӣ ба 744 адад расид, ки дар муқоиса ба соли 2023-юм 27 муассиса зиёд мебошад. Шумораи марказҳои инкишофи барвақтии кӯдак бошад, дар ин давра 503 адад зиёд шудааст.
Соли 2024 дар ҷумҳурӣ 273 адад муассисаи таҳсилоти миёнаи умумӣ ва бинову синфхонаҳои иловагӣ барои 57 610 ҷойи нишаст дар як баст бунёд гардид. Дар маҷмуъ 2 миллиону 357 ҳазор хонанда ба таҳсил фаро гирифта шуд.
Соли ҳисоботӣ дар ҷумҳурӣ 65 муассисаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ фаъолият намуд, ки дар онҳо аз рӯйи 14 самт ва 135 ихтисос 23 ҳазору 500 нафар хонанда ба таҳсил фаро гирифта шудаанд.
Таъкид гардид, ки бо мақсади рушди соҳаи тандурустӣ ва сари вақт бартараф намудани мушкилоти мавҷуда соли 2024 аз ҳисоби буҷети давлатӣ барои рушди соҳа 3,7 млрд. сомонӣ равона карда шуд, ки нисбат ба соли 2023 - 12,6 фоиз зиёд мебошад.
Гуфта шуд, ки дар сиёсати давлати Тоҷикистон танзими муносибатҳои меҳнатӣ, рушди бозори меҳнат ва бо шуғл таъмин намудани аҳолӣ мавқеи асосӣ дорад.
Давоми соли 2024 бо мусоидати мақомоти давлатии шуғли аҳолӣ, аз ҷумла тавассути ярмаркаҳои ҷойҳои кории холӣ 22,5 ҳазор нафар ба намудҳои гуногуни шуғл таъмин гардиданд.
Дар соли 2024 аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳо 247 ҳазор ҷойҳои кории нав таъсис дода шуд, ки аз ин 74 ҳазор доимӣ мебошад.
Тавре зикр гардид, пешравиҳо дар самти рушди сайёҳӣ, тарғибу ташвиқ ва ривоҷ додани ҳунарҳои мардумӣ ба назар мерасад. Аз ҷумла гуфта шуд, ки дар соли 2024 1,4 млн. сайёҳ ба Тоҷикистон ташриф овардаанд.
Таъкид гардид, ки дар ин давра дар самти баргузории чорабиниҳои фарҳангиву оммавӣ ва маърифатӣ фаъолияти сохторҳои давлатӣ тақвият дода шуд.
Бахусус баргузории барномаи фарҳангӣ бахшида ба бузургдошти Мавлоно Ҷалолиддини Балхӣ дар қароргоҳи ЮНЕСКО, инчунин ба Феҳристи мероси ғайримоддии башарият ворид гардидани “Ҷашни Меҳргон” ва “Санъати сохту навохтани рубоб” аз қабили руйдодҳои муҳим ба ҳисоб мераванд.
Дар идомаи маҷлиси васеи Ҳукумати кишвар ҳисоботи вазири молия Файзиддин Қаҳҳорзода, вазири рушди иқтисод ва савдо Завқӣ Завқизода, раиси Кумитаи андоз Нусратулло Давлатзода, сардори Хадамоти гумрук Хуршед Каримзода ва директори Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа Дилмурод Давлатзода шунида шуд.
Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба роҳбарони вазорату идораҳои самти иқтисод ва молия дар пайи ҳисоботашон доир ба дарёфти сарчашмаҳои нави даромад ба буҷети давлатӣ супоришҳои мушаххас доданд.
Хабарҳои дигар
-
Маркази барномаҳои байналмилалии Тоҷикистон ва Донишгоҳи Сент-Ҷорҷи Гренада ҳамкориро густариш медиҳанд Байни Муассисаи давлатии «Маркази барномаҳои байналмилалӣ» ва Донишгоҳи Сент-Ҷорҷи Гренада Созишномаи нави ҳамкорӣ ба имзо расонида шуд. Дар ин хусус АМИТ «Ховар» бо истинод ба Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон хабар медиҳад. Созишнома дар Гренада зимни мулоқоти муовини директори Маркази барномаҳои байналмилалӣ Тоҷиддини Баҳриддин ва президенти Донишгоҳи Сент-Ҷорҷи Гренада Мариос Лукас ба имзо расид. Санади имзошуда фарогири якчанд имконияти нав барои донишҷӯёни тоҷик буда, роҳҳои таҳсил, таҷрибаомӯзӣ ва рушди касбиро дар яке аз донишгоҳҳои бонуфуз боз менамояд. Тибқи мувофиқаи тарафайн, донишҷӯёни тоҷик аз тахфифҳои махсуси таҳсил, имкони гузаронидани коромӯзӣ ва резидентура, инчунин қабули бевосита ба зинаи бакалаврият бе расмиёти иловагӣ бархурдор мегарданд. Донишҷӯён метавонанд таҳсилро дар се давлат- Гренада, Англия ва Иёлоти Муттаҳидаи Амрико идома диҳанд. Ин имконият барои роҳ кушодани барномаҳои байналмилалӣ ва афзоиши дастрасии донишҷӯён ба таҳсилоти босифат мусоидат мекунад. Дар доираи ин созишнома Донишгоҳи Сент-Ҷорҷ бояд барои ҷавонони тоҷик теъдоди ҷойи қабулро зиёд кунад. Илова бар ин, донишҷӯён имкони дарёфти раводид бо маблағгузории донишгоҳ, ҳамчунин суғуртаи тиббии ройгон хоҳанд дошт. Дар ҷараёни музокирот таъкид шуд, ки васеъ шудани чунин имконият барои ҷавонони тоҷик дар рушди кадрҳои баландихтисоси байналмилалӣ саҳми муҳим мегузорад.
29
25.11.2025 -
Маҷлиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон 25 ноябр таҳти раёсати Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат, Раиси Ҳукумати кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон маҷлиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид. Дар маҷлис, нахуст, гузориши вазири энергетика ва захираҳои об Далер Ҷумъа дар бораи Барномаи рушди соҳаи энергетикаи барқӣ барои солҳои 2026-2030 шунида шуд. Таъкид гардид, ки лоиҳаи қарори мазкур бо мақсади “Таъмини амнияти энергетикӣ ва истифодаи самараноки энергияи барқ”, ки яке аз ҳадафҳои калидии Стратегияи миллии рушди ҷумҳурӣ ба ҳисоб меравад, таҳия ва пешниҳод гардидааст. Зикр гардид, ки дар натиҷаи амалӣ намудани Барнома ба даст овардани натиҷаҳои зерин дар назар аст, аз қабили 2680 МВт иқтидори нави истеҳсолии энергияи барқ аз ҳисоби неругоҳҳои барқи обии нав, 253 МВт иқтидори иловагии истеҳсоли энергияи барқ аз ҳисоби азнавсозии неругоҳҳои амалкунанда ва барқарор гардидани 440 МВт иқтидорҳои аздастрафта бинобар фарсуда будани таҷҳизот, 1500 МВт аз ҳисоби энергияи офтоб, то ба 3 дарсад расондани сатҳи талафоти энергияи барқ дар шабакаҳои интиқоли барқ, то 9 дарсад расондани сатҳи талафоти энергияи барқ дар шабакаҳои тақсимоти барқ ва ба 5 млрд.киловат соат расонидани содироти энергияи барқ. Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон вазорату идораҳо ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳоро вазифадор намуданд, ки барои амалигардонии Барномаи мазкур ва нақшаи чорабиниҳои он чораҳои дахлдор андешида, аз натиҷааш ҳар сол маълумот манзур намоянд. Ҳамчунин, дастур дода шуд, ки мавзуи мондани панелҳои офтобӣ дар хонаҳои мардум ва васлу ҳамоҳанг намудани онҳо бо шабакаҳои барқии кишвар омӯхта шавад. Ғайр аз ин, таъкид гардид, ки фарҳанги истифодаи сарфакоронаи неруи барқ дар байни мардум васеъ тарғиб карда шавад. Лоиҳаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Оид ба ворид намудани илова ба Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон”, ки ба хотири бартараф кардани камбудиҳои дар соҳаи энергетика ҷойдошта таҳия шудааст, дар маҷлиси навбатӣ баррасӣ гардид. Гуфта шуд, ки дар Қонуни мазкур барои истифодаи ғайриқонунии қувваи барқ, аз ҷумла барои истеҳсоли криптовалюта пурзур намудани ҷавобгарии ҷиноятӣ пешбинӣ гардидааст. Баъди муҳокима лоиҳаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Оид ба ворид намудани илова ба Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон” ва лоиҳаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи дигар пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷет” барои баррасӣ ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсол гардид. Дар идомаи маҷлис, ҳамчунин, Барномаҳои давлатии рушди соҳаи фарҳанг ва санъат дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2026-2030, рушди содироти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2026-2030, рушди ҳудудҳои табиии махсус муҳофизатшаванда дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2026-2030, Барномаи рушд ва рақамикунонӣ дар мақомоти иҷрои Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2026-2030 ва Барнома оид ба муқовимат ба эпидемияи вируси норасоии масунияти одам ва гепатитҳои парентералии вирусӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2026-2030, муҳокима гардида, хулосаҳои даркорӣ бароварда шуд. Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон вобаста ба иҷрои масъалаҳои дар маҷлиси навбатии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон матраҳгардида ба масъулини сохторҳои давлатӣ дастуру супоришҳо доданд. Дастурҳои дигар оид ба масъалаҳои мубрам, аз ҷумла захираи кофии маводи хӯрока, дар сатҳи баланди ташкилӣ гузаронидани зимистон, омода ва бо риояи қоидаҳои агротехникӣ кишт кардани заминҳои кишоварзӣ, вусъати корҳои ободонию созандагӣ ба истиқболи солгарди 35-уми ҷашни истиқлоли давлатӣ ва ғайра дода шуд.
34
25.11.2025 -
Чароғи равшани роҳи илму дониш 1. Фанҳои химия ва биология дар ташаккули андешаи илмӣ, ҷаҳонбинии экологии хонандагон ва рушди тафаккури мантиқӣ нақши барҷаста доранд. Ин ду фан на танҳо ба омӯзиши сохтор ва қонуниятҳои ҷаҳони моддӣ равона шудаанд, балки ба инсон ёрӣ мерасонанд, то моҳияти зиндагӣ, равандҳои табиӣ ва робитаҳои мураккаби байни организмҳо ва муҳити зистро дарк намояд. Химия ҳамчун «илми моддаҳо ва табаддулоти онҳо» ба хонанда қобилияти таҳлил, таҷрибаандӯзӣ ва кор кардан бо далелҳои мушаххасро меомӯзонад. Биология бошад, «илми ҳаёт» буда, ба омӯзиши сохтор, вазифа ва рушди организмҳои зинда, экосистемаҳо ва робитаи мутақобилаи инсон бо табиат бахшида шудааст. Махсусияти омӯзиши ин фанҳо дар он аст, ки натанҳо дониши назариявиро талаб мекунанд, балки амалия, таҷриба, мушоҳида ва таҳлилу муқоиса дар онҳо нақши ҳалкунанда доранд. Дар тарбияи хонандагон саҳми омӯзгорони химия ва биология бениҳоят арзишманд аст. Онҳо на танҳо дониш медиҳанд, балки хусусиятҳои муҳимми шахсӣ чун сабр, дақиқкорӣ, масъулият, муҳаббат ба табиат ва илм, тафаккури илмӣ ва малакаи таҳқиқро тарбия мекунанд. Муаллимони ин фан аксар вақт ба хонандагон роҳҳои ҳалли мушкилот, фикрронӣ дар асоси далелҳо, муносибати дуруст ба манбаи ҳаёт, яъне, табиат ва интихоби касби ояндаро меомӯзонанд. Дар байни чунин муаллимон, ки бо садоқат ва ихлос хидмат кардаанд, симои Тошпулод Камолиддинов ҷойгоҳи хос ва эҳтироми ҷудогона дорад. Номи ӯ бо некӣ ва эҳтиром ба забон оварда мешавад. Ӯ на танҳо муаллими фанҳои биология ва химия, балки тарбиятгари садҳо шогирди имрӯз муваффақ аст. Мавсуф нафарест, ки кори худро дӯст медорад, ба шогирдон муносибати падарона дорад, дар омӯзиши илмҳои табиӣ аз методҳои амаливу таҷрибавӣ истифода мекунад ва шахсе мебошад, ки беш аз ним аср ба мактаб ва маориф содиқона хизмат кардааст. Камолиддинов Тошпулод Камолиддинович 23 июли соли 1946 дар ноҳияи Абдураҳмони Ҷомӣ ба дунё омадааст. Аслан давраи наврасии ӯ ба замоне рост меояд, ки Тоҷикистон баъд аз ҷанги бузург роҳи созандагиро пеш гирифта буд. Соли 1970 пас аз хатми Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ фаъолияти омӯзгории худро оғоз намуд. Яъне, пас аз хатми мактаби олӣ дар ноҳияи Абдураҳмони Ҷомӣ дар муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии №12 (солҳои 1970-1972), муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии №4 (солҳои 1972-1982), муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии №55 (солҳои 1989-1999) аз фанни химия ба насли наврас таълим дода, солҳои 1982-1989 директории муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии №4-ро низ ба зимма дошт. Аз соли 1999 то ҳол дар литсейи ноҳия пешаи омӯзгориро идома дода, садҳо шогирдонро тарбия ва ба камол расонидааст. 55 сол боз синфхонаи мактаб барои муаллим Камолиддинов на танҳо кор, балки сарнавишт ва рисолати зиндагӣ аст. Ба ибораи дигар, ин солҳо на танҳо давраҳои корӣ, балки давраҳои ташаккули садҳо шогирд аст. 2. Портрети ҳар омӯзгор, пеш аз ҳама, аз рӯйи хислати ӯ эҳсос мешавад. Тошпулод Камолиддинов мардест оромгуфтор, фурӯтан ва боодоб. Ҳар қадам ва ҳар сухани ӯ ҳамчун шахсе, ки ба тарбия машғул аст, бо мулоҳиза, бо эҳтироми ҳамкорону шогирдон ва бо эҳсоси масъулияти бузург садо медиҳад. Хоксорӣ дар симои ӯ неруи маънавист. Ӯ бо рафтори ором, бо лаҳни мулоим ва бо табассум барои ҳар як хонанда шахсияти боэҳтиром ва намунаи инсони бузург мегардад. Ҳангоми хонанда будан, дар муассиса аксар вақти ман бо устод Камолиддинов мегузашт ва он замон дарк карда будам, ки агар мактаб хонаи омӯзиш бошад, яке аз сутунҳои он хона ӯст. 3. Омӯзгоре, ки кори худро дӯст медорад, ба хонандагон низ ин муҳаббатро интиқол медиҳад. Камолиддинов аз он муаллимонест, ки ҳангоми дарс додан ҳанӯз ҳам чашмонаш мисли ҷавони донишҷӯ ба омӯзиш медурахшад. Ӯ ҳастии хешро ба фанҳои химия ва биология бахшидааст ва талош мекунад, то хонанда низ ҳамин муҳаббатро эҳсос кунад. Ҳар дарси ӯ аз меҳнат, аз тайёрӣ, аз бодиққат будан ва аз масъулияти баланд шаҳодат медиҳад. Дониши муаллим на танҳо аз китоб ва таҷриба, балки аз ишқи самимӣ ба касб бармеояд. Ифодаи «муносибати падарона» дар мавриди ӯ тасодуфӣ нест. Шогирдон ӯро на танҳо ба сифати омӯзгор, балки чун роҳнамо, муҳофиз ва ҳимоятгари худ медонанд. Ҳар суханаш панд, танбеҳаш ҳикматомӯз ва меҳраш беғараз аст. Яке аз вижагиҳои асосии кору муносибати муаллим Камолиддинов ин аст, ки ҳаргиз ба дониши назариявии китоби дарсӣ қаноат намекунад. Барои ӯ дар омӯзиши химия ва биология назария бидуни амалия маъно надорад. Ҳамеша ин дуро дар якҷоягӣ истифода мебарад. Ҷойи таҷрибавӣ, таҷрибаҳои хурд, мисолҳои зиндаи олами атроф, таҷрибаҳои озмоишгоҳӣ ва саҳначаҳои амалии биологӣ – ин ҳама ҷузъҳои доимии дарси ӯянд. Ҳангоми нишон додани таҷриба, ба шогирдон мефаҳмонд: «Ҳар як қонуни химия дар табиат ҳаёт дорад. На ҳама чиз фақат дар китоб аст». Ман, ки бештар вақт дар чорабиниҳои ноҳиявӣ ба хондани шеъру баргузор намудани барномаҳои фарҳангӣ машғул будам, маҳз методи дарсдиҳӣ ва баргузор намудани машғулиятҳои амалию таҷрибавии муаллим Камолиддинов буд, ки ба фанни химия меҳр бастам ва дар озмуну олимпиадаҳои ноҳиявию вилоятӣ иштирок мекардагӣ шудам. 4. Яке аз хислатҳои вижаи масъулият таваҷҷуҳ нисбат ба нокомии хонандагон аст. Агар хонанда дар фан мушкил дошта бошад, ӯ ҳеҷ гоҳ намегузорад, ки он тӯлонӣ гардад. Бо тавозуъ мегӯяд: «Биё, писарам, имрӯз баъди дарс дар мактаб бимон, дарси иловагӣ мехонем». Бо хонандагон дарсҳои ройгони иловагӣ ташкилу баргузор мекард. Даҳҳо хонанда аз ҳамин дарсҳои иловагӣ роҳи худро ёфтанд, соҳиби дониш шуда, баъдан ба мактабҳои олӣ дохил гаштанд. Маҳз ҳамин муносибат ва даъвати муаллим Камолиддинов буд, ки ман дар дарсҳои иловагӣ иштирок мекардам. Натиҷа ин шуд, ки меҳрам нисбат ба ин фанҳо афзуд ва ҳангоми хонандаи синфи 9-10 буданам, ду сол аз ин фанҳо дар сатҳи ноҳияю вилоят (он солҳо танҳо хонандагони синфи 11 дар олимпиадаҳои ҷумҳуриявӣ ширкат мекарданд) сазовори ҷойҳои ифтихорӣ шудам. Мебоист, ки дар синфи 11 низ дар даври ҷумҳуриявӣ ширкат мекардам, аммо бо дастури мудири шуъбаи маорифи вақт, бо баҳонаи он ки аз фанни технологияи информатсионӣ дар ноҳия хонандаи донандаи ин фан нест, аз фанни технологияи информатсионӣ дар олимпиада ширкат кардам. Хуб дар ёд дорам, вақте мудири шуъбаи маориф ин дастурро медод, тағйироте дар симои устод Камолиддинов ба мушоҳида мерасид. Чун умедаш ба ман буд ва мегуфт, ки танҳо ту метавонӣ аз фанни химия соҳиби ҷой гардӣ ва номи литсейро муаррифӣ намоӣ. Вақте дид, ки дастурро бевосита мудири шуъбаи маориф медиҳад, дигар чизе гуфта натавонист. Он лаҳза гумон кардам, ки устод Камолиддинов дигар бо ман – шогирде, ки ду сол ба олимпиадаҳо омодааш карду дар охир самташро дигар кард, дигар мисли пештар муносибат намекунад. Аммо ин гумонам хато баромад. Муаллим бештар аз ҳар вақти дигар муносибати устодию шогирдиро идома дод ва ин муносибат то ҳол идома дорад. 5. Тошпулод Камолиддинов аз он омӯзгоронест, ки ҳаргиз ба як китоби дарсӣ қаноат намекунад. Китобхонаи шахсии ӯ аз даҳҳо асари олимони тоҷик, рус ва хориҷӣ иборат аст. Медидем, ки зимни дарсу машғулиятҳо аз китобҳои олимони хориҷӣ иқтибос меораду масъалаҳои химиявиро ҳал мекунад ва бо таҷрибаҳои гуногун рафти дарсҳоро рангин месозад. Ҳамин гуногунманбаӣ дар дарси ӯ муҳит ва муҳтавои амиқи таълимиро ба вуҷуд меовард. Ҳамасола чанде аз хатмкунандагони литсей ба муассисаҳои олии касбии Амрикову Россия дохил мешуданд. Вақте ки собиқ хатмкунандагон ва донишҷӯён ба дидори муаллимон меомаданд, ягона дархости муаллим Камолиддинов аз онҳо ин буд: «Ин дафъа омадед, дар доираи имконатон ба ман китобҳои химия биёред». 6. Аксар вақт синфхонаҳои оддӣ, ки чор девор ва чанд миз доранд, дар дасти омӯзгорони бузург ба озмоишгоҳ табдил меёбанд. Ин раванд дар синфҳои Камолиддинов пурра ба мушоҳида мерасад. Вай ҳар дарсро бо расмҳо, диаграммаҳо, таҷҳизоти содаи химиявӣ, намунаҳои биологӣ, ҷузъиёти олами зинда рангин менамуд. Бо ин амали муаллим синфхона ба «лабораторияи фикр» табдил меёфт ва медидем, ки шогирдон на танҳо ёд мегиранд, балки мефаҳманд ва баъзан ин ё он ҷирмҳои табииро аз наздик мебинанд. Муҳим аз ҳама, овози ором ва лаҳни мулоими ӯ ба дарки шогирдон таъсири мустақим дорад. Бисёр муаллимон агар бо садои баланд ин ё он амалеро таъкид кунанд, Камолиддинов бо сухани ором таъсир мегузорад. Ба шогирдон пайваста таъкид мекунад: «Фаҳмидани илм осон аст, агар аз дарки табиат оғоз кунӣ». Интегратсияи донишҳои назариявӣ ва амалии илмҳои табиӣ, таҳкими дониши амалии хонандагон, фаъолгардонии фикри таҳлилӣ, пурсиши доимии ҷаҳони зинда, ҷалби донишҷӯ ба тамоси мустақим бо табиат, ки ҳамчун методикаи таълим дар таҷрибаи педагогҳои пешқадам ҷой дорад, дар фаъолияти устод хеле равшан дида мешавад. Дар баробари ин, муаллимоне мисли ӯ фарҳанги педагогикӣ ва меъёрҳои инсонгароёнаи ҷомеаро пойдор нигоҳ медоранд. 7. Тошпулод Камолиддинов соҳиби 9 фарзанд аст ва бо таълиму тарбияи дурусту ҳадафманди ӯ имрӯз фарзандонаш дар самту соҳаҳои мухталиф кору фаъолияти назаррас доранд. Бахтиёр хатмкардаи ДТТ ба номи академик М. С. Осимӣ буда, номзади илмҳои иқтисодӣ ва муовини декан оид ба илм ва кор бо донишҷӯёни шартномавии факултети иқитисодиёти соҳаҳо ва идораи донишгоҳи мазкур, Сабоҳат хатмкардаи ДДОТ ба номи С. Айнӣ буда, омӯзгори синфҳои ибтидоии мактаби МТМУ №33-и ноҳияи Сино, Файзиниссо хатмкардаи ДТТ ба номи академик М.С. Осимӣ буда, соҳибкор, Ҳамзаалӣ хатмкардаи Донишгоҳи давлатии тиҷорати Тоҷикистон буда, соҳибкор, Рӯзигул хатмкардаи ДДОТ ба номи С. Айнӣ буда, муовини директор оид ба таълим дар ноҳияи А.Ҷомӣ, Холмаҳмад хатмкардаи Мактаби олии Кумитаи давлатии амнияти миллӣ буда, хизматчии давлатӣ, Зафар хатмкардаи ДТТ ба номи академик М.С. Осимӣ буда, соҳибкор, Назира хатмкардаи ДДОТ ба номи С. Айнӣ буда, омӯзгори фанни химияи МТМУ №55-и ноҳияи А. Ҷомӣ ва Маҳмадалӣ хатмкарадаи ДДТТ ба номи А. Сино буда, муовини директор оид ба корҳои табобатии ШМ КАТС-и ноҳияи А. Ҷомӣ ва табиби ғадудшиноси Маркази саломатии ноҳияи А. Ҷомӣ мебошанд. Муаллим Камолиддинов намоди зиёӣ ва омӯзгори асил, шахсияти ахлоқӣ, инсони хоксор ва мутахассиси сатҳи баланд аст. Агар дар як муассисаи илмии сатҳи баланд фаъолият мекард, табиист, ки яке аз олимони на танҳо сатҳи ҷумҳурӣ, балки сатҳи байналмилалӣ мебуд, аммо ӯ беш аз ним аср дар мактаб фаъолият кардааст ва ин хидмат ҳеҷ гоҳ аз хотираҳо фаромӯш нахоҳад шуд. Беҳуда нагуфтаанд, ки агар мехоҳӣ миллат рушд кунад, омӯзгорро эҳтиром кун. Дар шахсияти устод Камолиддинов маҳз ҳамин арзишҳо таҷассум ёфтаанд: меҳрубонӣ, хоксорӣ, садоқат, илмомӯзӣ, серталабӣ, муҳаббат ба шогирдон. Мероси ӯ китобу дастурҳои таълимӣ нест, балки наслҳост. Наслҳое, ки садҳо олиму муҳаққиқ ва касбу кори гуногун дорад. Онҳое, ки дар мактаб аз дарси ӯ баҳра бурдаанд, имрӯз дар ҷомеа боиси ифтихори давлату миллат ва худи муаллим Камолиддинов ҳастанд. Воқеан ҳам, дар зиндагии мо шахсоне ҳастанд, ки нақши онҳо дар сарнавишт ва ҷаҳонбинии мо фаромӯшношуданӣ мемонад. Барои ман чунин шахс омӯзгори химия ва биология, муаллиме, ки на танҳо дарс медод, балки роҳи фикр кардан, таҳлил анҷом додан ва ҷустуҷӯи ҳақиқатро меомӯхт. Муаллим бо овози орому мулоим, бо эҳтирому самимият ва қалби пурмеҳр ҳар дарсро ба як сафари нав дар олами дониш табдил медод. Имрӯз ба ҳар дастоварде, ки ноил мешавем, пеши назар симои муаллиме падидор мешавад, ки бо оромӣ, меҳрубонӣ ва садоқат моро ба роҳи илм раҳнамоӣ намуд. Шахсияти чунин устодон дар хотирҳо ҷовидонӣ ва меҳри онҳо дар дилҳо боқӣ мемонад. Нафароне чун муаллим Камолиддинов чароғҳои равшани роҳи маорифанд, зеро муҳаббат ва меҳри ин гуна устодон дар дилҳо боқӣ ва симои онҳо чун рамзи садоқат, инсонгароӣ ва донишомӯзӣ ҷовид мемонад. Эҳсон Сафарзода, «Омӯзгор»
26
25.11.2025
