31.10.2025
Санаи 31 октябри соли ҷорӣ дар Маркази ҷумҳуриявии муассисаҳои таҳсилоти иловагии Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон даври ҷумҳуриявии озмуни «Тирамоҳи заррин» баргузор гардид. Дар чорабинии мазкур сардори раёсати таҳсилоти миёнаи умумии Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон Ассомиддинзода Шарофиддин, роҳбарият ва кормандони Маркази ҷумҳуриявии муассисаҳои таҳсилоти иловагӣ, ғолибони даврҳои ноҳиявӣ, шаҳрӣ ва вилоятии озмун аз вилоятҳои Суғду Хатлон, Вилояти Мухтори Кўҳистони Бадахшон ва шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ, ҷамъ 75 нафар иштирок намуд.
Озмун дар доираи амалӣ намудани "Барномаи давлатии маҷмўии рушди тарбия ва маърифати экологии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2025» бо мақсади фаъол гардонидани кори маҳфилҳо ва дигар иттиҳодияҳои кўдаконаи экологӣ дар самти омўзиши табиати диёри азиз, бунёдкорӣ, инкишофи шахсияти эҷодкор ва ғанӣ сохтани ҷаҳони маънавӣ аз рўи се номинатсия:
– ташкили намоишгоҳ аз маводи табиӣ, намунаҳо аз маҳсулоти кишоварзӣ, гербарияҳо, коркарди дубора аз партовҳо, стенду лавҳаҳо бахшида ба фаъолияти «Нозирони сабз»;
- намоиши маводҳои видеоӣ оид ба кабудизоркунӣ ва муҳофизати муҳити зист дар маҳалли зист ё муассисаи таълимӣ;
-ҳимояи рисолаву рефератҳо дар мавзўи муҳити зист ва экология баргузор гардид.
Зимни суханронии хеш қайд гардид, ки ки дар ҷаҳони муосир яке аз масъалаҳои муҳим ин ҳифзи муҳити зист ба ҳисоб меравад, зеро он шарт ва заминаи асосии таъминкунандаи ҳаёти наслҳои ояндаи инсониятро ташкил медиҳад. Мавриди қайд аст, ки ташаббусҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, алалхусус Пешвои муаззами миллат, Президенти Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баҳри муҳофизати муҳити зист ва таъмини аҳолии ҷаҳон бо оби тозаву ошомиданӣ омӯзанда ва шоистаи таҳсин мебошад.
Дар робита бо ин, дар даврони соҳибистиқлолии давлати Тоҷикистон ҷашнҳои қадимаи мардуми ориёнажод аз қабили Наврўзи аҷам, Меҳргон, Тиргон, Сада аз нав эҳё гардида, барои минбаъд ҳам ғанӣ гардонидани иқтисодиёти кишвар ва рушди соҳаи кишоварзӣ заминаи мустаҳкам гузоштанд.
Бисёр хурсандибахш аст, ки иди аҷдодии Меҳргон тибқи қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 5-уми августи соли 2009 таҳти рақами 538, дар тамоми гӯшаю канори кишварамон дар яке аз фаслњои зебои табиат - тирамоҳ бо шукӯҳу шаҳомати хоса ҷашн гирифта мешавад.
Тирамоҳ фаслест рангину пурбаракату зебо, аз ин рӯ хуҷастагиҳову зебоиҳои онро бештар адибону шоирон сутудаанд. Тирамоҳ фасли қазоватҳост, фаслест, ки деҳқон ҳосили тухми кошта, ҳосили заҳмати худро мебинад. Тирамоҳ ҷамъбаст ва подоши ҳама ҳунарҳову заҳматҳои инсон аст.
Бешубҳа баргузории чунин озмун дар нигоҳубин ва ҳифзи муҳити зист, баланд бардоштани сатҳи маърифати экологии наврасон нақши муҳиме дорад.
Дар ҷараёни баргузории озмун аз ҷониби ҳайати ҳакамон – намояндагон аз Кумитаи ҳифзи муҳити зисти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳар як иштирокчӣ баҳои холисона дода шуда, ғолибони он бо Ифтихорнома ва туҳфаҳои хотиравии Маркази ҷумҳуриявии муассисаҳои таҳсилоти иловагӣ ҳавасманд гардонида шуданд.
Хабарҳои дигар
-
Маҷлиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон 31 октябр таҳти раёсати Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат, Раиси Ҳукумати кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон маҷлиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид. Дар маҷлис, нахуст, лоиҳаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2026” ва дурнамои нишондиҳандаҳои буҷети давлатӣ барои солҳои 2027-2028 баррасӣ гардид. Таъкид карда шуд, ки лоиҳаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2026” хусусиятҳои фарқкунанда дошта, дар он як қатор муқаррароти нав ва тағйирот пешбинӣ карда шудааст. Гуфта шуд, ки дар заминаи рушди соҳаҳои иқтисоди миллӣ даромади Буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2026 аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои воридот дар ҳаҷми 65,0 миллиард сомонӣ пешбинӣ мегардад, ки ҳаҷми умумии он нисбат ба буҷети тасдиқшудаи соли 2025 15,5 миллиард сомонӣ ё 31,2 фоиз зиёд ва ба 33,3 фоизи Маҷмуи маҳсулоти дохилӣ дар соли 2026 баробар мешавад. Дар буҷети давлатӣ барои соли оянда ҷиҳати маблағгузории соҳаҳои иҷтимоӣ 29, 5 миллиард сомонӣ пешбинӣ шудааст, ки 44 фоизи ҳаҷми умумии хароҷоти буҷет ё 15,1 фоизи маҷмӯи маҳсулоти дохилиро ташкил медиҳад. Чунин хароҷоти зиёд ба ин соҳаҳо, аз ҷумла маорифу тандурустӣ, нишона аз таваҷҷуҳи баланди Ҳукумати кишвар ба рушди сармояи инсонӣ арзёбӣ гардид. Доир ба лоиҳаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2026” ва дурнамои нишондиҳандаҳои буҷети давлатӣ барои солҳои 2027-2028 ва лоиҳаи Барномаи қарзгирии берунаи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2026 ва дурнамои нишондиҳандаҳои он барои солҳои 2027-2028 вазири молия Файзиддин Қаҳҳорзода гузориш дод. Таъкид карда шуд, ки барномаи қарзгирии берунаи давлатӣ 52 созишномаи қарзӣ, аз ҷумла 36 созишномаи қарзии амалкунанда ва 16 созишномаи дар сатҳи мувофиқасозӣ қарордоштаро дар бар мегирад. Ҳадаф аз таҳияи барнома амалӣ намудани назорати дахлдор дар самти ҷалби маблағҳои қарзии хориҷӣ ба Тоҷикистон ва роҳ надодан ба андӯхти назоратнашавандаи қарзи берунӣ мебошад. Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ҳамчунин, дастур доданд, ки барои дарёфти роҳу василаҳои афзун намудани даромад ба буҷети давлатӣ, аз ҷумла тавассути тезонидани раванди рақамикунонӣ, гузаштан ба пардохтҳои ғайринақдӣ дар ҳама соҳаҳо ва истифодаи васеи технологияҳои муосир дар гузаргоҳҳои сарҳадию гумрукӣ, чораҳои иловагии муассир андешида шавад. Дар бораи лоиҳаи Барномаи давлатии мақсадноки рушди илмҳои риёзӣ, дақиқ ва табиӣ барои солҳои 2026-2030 вазири маориф ва илм Раҳим Саидзода гузориш дода, аз ҷумла иттилоъ дод, ки барномаи мазкур бо мақсади идома бахшидан ба низоми самарабахши дастгирӣ ва рушди илмҳои риёзӣ, дақиқ ва табиӣ, баланд бардоштани самаранокии таҳқиқоти илмӣ ва татбиқи технологияҳои инноватсионӣ, ҳамгироии неруҳои илмӣ ва технологӣ ба самтҳои афзалиятдоштаи рушди иҷтимоӣ ва иқтисодии кишвар, таҳия гардидааст. Дар кори маҷлис, ҳамчунин, дар бораи пешниҳоди Маҷлиси вакилони халқи ноҳияи Сангвор дар хусуси ба категорияи шаҳрак мансуб донистани деҳаи Тавилдара ва номгузорӣ намудани он, дар бораи омодагӣ ва баргузор намудани Конфронси чоруми байналмилалии сатҳи баланд оид ба Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор, солҳои 2018-2028” ва дар бораи таъсиси Муассисаи давлатии “Маркази татбиқи лоиҳаи сохтмони Неругоҳи барқи обии “Хуталон” гузориши шахсони масъул шунида шуд. Дар фароварди кори маҷлис Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои амалисозии барномаҳои давлатӣ, татбиқи Қонунҳои амалкунанда ва дигар супоришҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба масъулини вазорату идораҳо ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ супоришҳои мушаххас доданд. Дастурҳои дигар, ҳамчунин, барои дар сатҳи баланди ташкилӣ гузаронидани чорабиниҳо дар давраи тирамоҳу зимистони солҳои 2025-2026, ҷамъоварии беталафи меваю сабзавот, захираи кофии маводи хӯрока ва сӯзишворӣ, вусъати корҳои созандагию ободонӣ ба истиқболи ҷашни 35-солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ғайра дода шуд.
53
31.10.2025 -
ҶАЛАСАИ НАВБАТИИ ҲАЙАТИ МУШОВАРАИ ВАЗОРАТИ МАОРИФ ВА ИЛМ БАРГУЗОР ГАРДИД 30 октябри соли ҷорӣ дар Вазорати маориф ва илм таҳти раёсати муовини якуми вазири маориф ва илм Ҳомид Ҳошимзода ҷаласаи навбатии ҳайати мушовараи Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид, ки дар он аъзои ҳайати мушовара, муовинони вазир, сардорони раёсату шуъбаҳои дастгоҳи марказӣ, роҳбарони муассисаҳои тобеъ, ректорони муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ, сардорони Сарраёсати маорифи шаҳри Душанбе, раёсатҳои маорифи ВМКБ, вилоятҳои Суғду Хатлон ва дигар шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ ба таври ҳузурӣ ва маҷозӣ иштирок намуданд. Нахуст муовини якуми вазири маориф ва илм ҳозиринро ба масъалаҳои рӯзномаи ҷаласа шинос намуда, таъкид кард, ки соҳаи маориф ҳамчун самти афзалиятноки сиёсати иҷтимоии давлат таҳти таваҷҷуҳ ва ғамхории доимии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дошта, барои рушди устувори он шароити мусоид муҳайё гардидааст. Мавсуф иброз дошт, ки маҳз бо роҳнамоӣ ва дастгириҳои ҳамаҷонибаи Пешвои миллат дар солҳои охир корҳои зиёде ҷиҳати баланд бардоштани сифати таълиму тарбия, фароҳам овардани инфрасохтори муосири соҳа, такмили заминаҳои моддиву техникӣ, боло бурдани нуфузи омӯзгорон ва густариши дастрасӣ ба таҳсилот анҷом ёфта истодааст. Сипас, гузоришҳои сардори раёсати таҳсилоти миёнаи умумӣ Ш. Асомиддинзода доир ба «Вазъи таълиму тарбия дар литсею гимназияҳои назди муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ», сардори раёсати таҳсилоти олии касбӣ ва баъдидипломӣ Ҳ. Саидзода оид ба «Натиҷаи қабули донишҷӯён ба муассисаҳои таҳсилоти олии касбии ҷумҳурӣ тибқи Квотаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон» ва сардори раёсати ҳифзи ҳуқуқи кӯдак Ҷ. Бобоҷон оид ба «Тасдиқи Низомномаи озмуни ҷумҳуриявии «Расмкашӣ байни кӯдакон» бахшида ба 35-солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мавзуи «Тоҷикистон-Ватани маҳбуби ман»» шунида шуд. Гуфта шуд, ки масъалаҳои марбут ба вазъи таълиму тарбия дар литсею гимназияҳои назди муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ, натиҷаҳои қабули донишҷӯён тибқи Квотаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва баланд бардоштани сатҳи омодагии хонандагону донишҷӯён ва таҳкими заминаи рушди соҳаи маориф аҳамияти муҳим доранд. Таъкид гардид, ки иҷрои пайгиронаи ин самтҳо ба таҳкими робитаи зинаҳои таҳсилот, баланд бардоштани сифати таълим ва фароҳам овардани шароити мусоид барои ташаккули насли босаводу эҷодкор мусоидат хоҳад кард. Раиси ҷаласа зимни баррасии масъалаҳои мазкур таъкид намуд, ки рушди фаъолияти литсею гимназияҳои назди муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ, такмили раванди қабули донишҷӯён тибқи Квотаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дастгирии ташаббусҳои эҷодии кӯдакон, аз ҷумла баргузории озмунҳои ҷумҳуриявии фарҳангӣ ва рассомӣ, аз самтҳои афзалиятноки соҳаи маориф ба шумор мераванд. Мавсуф зикр кард, ки татбиқи самараноки ин равандҳо ба баланд бардоштани сифати таҳсилот, густариши ҳамкории муассисаҳои таълимӣ бо зинаҳои таҳсилоти олӣ ва тарбияи насли ватандӯсту эҷодкор мусоидат менамояд. Дар идома гузоришҳои директори Маркази таҳия, нашр ва муомилоти китобҳои дарсӣ, илмию методӣ У. Ҳасанзода ва сардори раёсати илм ва инноватсия А. Раҳмонзода оид ба таҳия, нашр ва бознашри китобҳои дарсӣ ва адабиёти таълимӣ ва тағйиру иловаҳо ба қарори мушовараи Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар масъалаҳои иловагӣ шунида шуд. Дар фарҷом, муовини якуми вазир бо таъкид ба боло бурдани сифати таҳсилот, иштирок дар озмуну олимпиадаҳо ва дастгирии ташаббусҳои эҷодии кӯдакону наврасон ба масъулини раёсату шуъбаҳои маорифи ВМКБ ва шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ супоришҳои мушаххас дод. Маркази матбуоти Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон
106
30.10.2025 -
ОМӮЗГОР БОЯД БО ХОНАНДА БО ЭҲТИРОМ МУНОСИБАТ КУНАД Ӯ ҳангоми таҳсил дар синфи 11 якчанд касбҳоро интихоб карда буд. Нахуст табиб шудан орзуяш буд, вале рафтор, гуфтор, кирдор ва равиши дарсгузарии муаллими фанни биология боис шуд, ки ба пешаи омӯзгорӣ шавқманд шаваду ин пешаро дар оянда интихоб кунад. - Маҳз усулҳои дарсгузарӣ, рафтори ҳалим ва модаронаи ин омӯзгор сабаб шуд, то эҳсос ва дарк намоям, ки омӯзгорӣ касбест пуршараф ва масъулиятест басо бузург. Аз ин рӯ, хостам, ки омӯзгор шуда, дар тарбия ва дар баланд бардоштани донишҳои биологии хонандагон саҳм гузорам, –мегӯяд ӯ. Ба гуфтааш омӯзгор бояд шахсе бошад намуна ва босавод: “Омӯзгор бояд дорои хислатҳои хуби инсонӣ, намунаи ибрат барои дигарон аз лиҳози ахлоқ ва дониш бошад. Баъдан омӯзгор тамоми хислатҳои хубро дар вуҷуди шогирдонаш бояд тарбият кунад, аз технологияи рақамии ҳозира бохабар бошаду дар раванди дарс аз онҳо истифода карда тавонад. Барои оне, ки дарс шавқовар бошад, омӯзгор бояд аз усулҳои гуногуни таълим истифода намояд ва методҳои ҷолибро ба дарс дохил кунад.” Ӯ таъкид дошт, ки омӯзгор будан барояш ҳама чиз асту ошиқи он аст, ки бо насли наврас сару кор мегирад ва ба зиёд гаштани донишҳои онҳо мусоидат менамояд. Дар оғози кор шавқу завқи хонандагон ба фанни биология ӯро бештар илҳом мебахшид. - Аз тарафи дигар машғул будан дар таълиму тарбияи насли ҷавони кишвар ва бо ин роҳ саҳм гузоштан дар рушду нумӯи ҷомеа маро руҳбаланд мекард, - зикр мекунад ӯ. Мо атрофи Ҳусейн Ализода, омӯзгори фанни биологияи Литсейи Умари Хайёми шаҳри Душанбе ҳарф мезанем, ки ғолиби озмуни “Омӯзгори соли Тоҷикистон-2025” гардида, бо мукофотпулӣ дар ҳаҷми 30 ҳазор сомонӣ сарфароз гардонида шуд. Ӯ мухтасар доир ба ғолибияти худ чунин гуфт: - Тули 5 сол аст, ки барои ин озмун тайёрӣ медидам ва орзу доштам, ки рӯзе ғолиби он гардам. Дар ин озмун ҳамаи лаҳзаҳо ҳассос ва фаромӯшнашаванда буданд. Махсусан, лаҳзае, ки ғолибро эълон менамуданд ва фаҳмидам, ки тамоми меҳнату заҳмати кашидаам самара доданд, ба назарам он лаҳза ҳамаи ҳиссиёт басо ногуфтанист. Ин ғолибият бароям қадру манзалати зиёд дорад. Ҳусейн атрофи қадрдонӣ ва дастгирии омӯзгорон аз ҷониби давлат ва ҷомеа чунин иброз намуд: - Имрӯзҳо барои ҳавасманд ва муайян намудани омӯзгорони эҷодкор дар ҷумҳурӣ озмунҳои зеҳнӣ ва соҳавӣ ташкилу баргузор карда мешаванд, инчунин барои ғолиб шудани шогирдон дар олимпиадаҳои фаннӣ омӯзгорон низ бо мукофотпулӣ қадрдонӣ мегарданд, ки барои дастгирии омӯзгорони ҷавон имкони хубест. Агар омӯзгор эҷодкору навовар ва ба касби худ содиқ бошад, ҳам дар ҷомеа қадр пайдо мекунаду ҳам маоши хуб мегирад. Аз сӯи дигар, мо шоҳиди онем, ки сол ба сол маоши омӯзгорон баланд шуда истодааст ва қонунҳои нав барои баланд бардоштани обрӯю эътибори омӯзгор таҳия шуда истодаанд, ки бидуни шак аз таваҷҷуҳи пайвастаи Ҳукумати кишвар ба ин соҳа дарак медиҳад. Амалишавии Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи мақоми омӯзгор” метавонад мақому мартабаи омӯзгорро бори дигар дар ҷомеа баландтар бардорад. Мо-ҷавононро лозим аст, ки дар ҷавоб ба ин ҳама ғамхориҳо фаъолияти худро беҳтар созем. Ӯ зикр кард, ки яке аз муваффақиятҳои омӯзгор ин пеш аз ҳама тайёр намудани шогирди хуб ва ҷойгузини худ кардани ӯст. - Инчунин, омӯзгори муваффақ онеро гуфтан мумкин аст, ки шогирдонашро дар руҳияи худогоҳӣ, ватандӯстӣ, таҳаммулпазирӣ ва ҳифзи Истиқлоли давлатӣ тарбият менамояд ва ҳамроҳ бо шогирдонаш таъми ғолибияти онҳоро мечашад, - илова намуд Ҳусейн. Қаҳрамони мо мегӯяд, барои нигоҳ доштани руҳияи мусбат дар синф амалҳои зиёде аст ва он аз маҳорату малакаи ҳар як омӯзгор вобастагии калон дорад. - Омӯзгор бо хонандагон бояд боэҳтиромона ва бо саб-ру таҳаммул муносибат кунад. Ҳангоми хато ё камбудӣ ба ҷойи интиқод онҳоро роҳнамоӣ кунад. Онҳоро бодиққат гӯш кардан лозим, то мушкилашонро фаҳмем ва нишон диҳем, ки эҳсосоти онҳо ва фикру мулоҳизаашон барои мо хело муҳим аст, - таъкид дошт номбурда. Зимни суҳбат аз ӯ пурсон гаштем, ки кадом арзишҳоро мехоҳад ба хонандагон омӯзонад? - Ман дар навбати аввал дар хонандагон арзишҳои худогоҳиву худшиносии миллӣ, дӯст доштани Ватан-Модар, ҳифзи муқаддасоти миллӣ, ғамхорона рафтор намудан бо табиат ва муҳити зисти худро тарбият мекунам, - мегӯяд ӯ. Ҳусейн ба суоли кадом усулҳои инноватсиониро истифода мебарад, то фанни биологияро барои хонандагон шавқовар гардонад, чунин ҷавоб дод: - Истифодаи усулҳои инноватсионӣ барои хонандагон нақши муҳим дорад. Барои мисол методи таҳқиқотӣ (пажӯҳишӣ), ки ба шогирдон имконият медиҳад, ки мустақилона маълумот ҷамъ кунанд, таҳлил намоянд ва хулоса бароранд. Гузаронидани таҷрибаҳои сода дар синф ё хона, лоиҳаҳои гурӯҳӣ оид ба мавзуъҳои экологӣ ва генетика. Технологияҳои рақамӣ биологияро хеле ҷолибтар месозанд: видеоҳо ва аниматсияҳо (масалан, механизми нафаскашӣ, гардиши хун). Инчунин, озмунҳо, лоиҳаҳои илмии синфӣ ва мактабӣ (масалан, сохтани модели ҳуҷайра). Омӯзиши масъалаҳои муҳити зист ва пешниҳоди роҳҳои ҳал. Истифодаи усулҳои инноватсионӣ биологияро аз як фанни назариявӣ ба фанни зинда ва шавқовар табдил медиҳад. Онҳо на танҳо донишро амиқтар мекунанд, балки маҳоратҳои таҳлилӣ, эҷодӣ ва ҳамкориро низ миёни хонандагон инкишоф медиҳанд. Ӯ ёдрас шуд, ки барои ҷалб кардани хонандагон ба омӯзиши илмҳои табиӣ, махсусан биология, талаб карда мешавад, ки омӯзгор роҳҳои шавқовар, фаҳмотар ва наздик ба ҳаёти воқеиро истифода барад. - Дар асоси таҷрибаи омӯзгорӣ, чанд роҳу усуле ҳаст, ки натиҷаҳои хуб медиҳанд. Хонанда вақте мефаҳмад, ки илм дар зиндагии ӯ нақш дорад, бештар шавқманд мешавад. Масалан: тавзеҳ додани чаро ва чӣ гуна кор кардани системаи ҳозимаи инсон пас аз хӯрдани ғизо. Шарҳи масъалаҳои муҳити зист, ки дар маҳалли зисти худи хонандаҳо ҷой доранд. Ҳатто таҷрибаҳои сода метавонанд диққати хонандаро ҷалб кунанд. Парвариши тухмиҳо барои фаҳмидани марҳилаҳои инкишофи рустанӣ. Истифодаи микроскоп барои дидани ҳуҷайраҳои зинда, - баён кард номбурда. Ҳусейн таъкид менамояд, ки фанни биологияи муосир метавонад нақши хеле муҳимеро дар ташаккули ҷаҳонбинии илмиву фикрии хонандагон дошта бошад. Ин бахш на танҳо донишҳои биологиро меомӯзонад, балки дониши илмӣ, мантиқ, ахлоқ ва арзишҳоро низ рушд медиҳад. - Биология хонандаро ташвиқ мекунад, ки аз масоили мураккаб, табиат, организмҳо, муҳити зист саволҳо диҳад ва ҳалли мушкилотро бо истифода аз принсипҳои илмӣ ҷустуҷӯ кунад. Омӯзиши мавзуъҳое мисли генетика, экология, тағйирёбии иқлим, эволютсия хонандаро водор мекунад, ки муқоиса, таҳлил ва баҳсҳоро истифода кунад, - иброз намуд Ҳусейн. Ӯ устодест, ки берун аз дарсҳо ҳам бо шогирдон вақт мегузаронад ва онҳоро барои олимпиадаҳои гуногун омода месозад. Дар ин дарсҳо онҳо аз адабиётҳои гуногуни ҷаҳон истифода бурда, бо маълумотҳои гуногуни биологияи муосир шинос шуда, онро аз худ мекунанд, ки ба манфиати хонандагон аст. Ҳусайн нақша дорад, ки дар оянда номзадии хешро аз рӯйи мавзуи “Хомӯшакҳои хунмаки дараи Варзоб”, ки 3 сол аст рӯи он кор мекунад, дифоъ кунад. - Ман яке аз таҳиягарони китобҳои биологияи синфи 7 ва 11 хоҳам буд ва инчунин ба рушди фанҳои табиатшиносӣ дар Тоҷикистон, каме ҳам бошад, ҳиссагузор будан мехоҳам, - зикр намуд ӯ. Ҳусейн дар охири суҳбат ба омӯзгорони ҷавон чунин гуфт: - Дар навбати аввал ба омӯзгорони ҷавон маслиҳат медиҳам, ки барои аз худ намудани дониш, малакаву маҳорати педагогӣ вақти худро дареғ надоранд. Дар ҳама ҳолат аз касби интихобкардаи худ розӣ бошанду ҳангоми дар озмунҳо иштирок ва ноком шудан руҳафтода нашаванду боз дар оянда бештар кор карда, барои муваффақ шудан талош кунанд. Даричаи ошноӣ Ҳусейн Ализода соли 1997 дар шаҳри Душанбе, дар оилаи коргар ба дунё омадааст. Соли 2015 Муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии №43 - и шаҳри Душанберо хатм намуд ва худи ҳамон сол ба факултети биологияи Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ дохил шуд. Аз соли 2021 то соли 2023 дар Муассисаи давлатии таълимии Литсейи №2 барои хонандагони болаёқати шаҳри Душанбе ба ҳайси омӯзгори фанни биология фаъолият намудааст. Аз соли 2023 то инҷониб дар Муассисаи давлатии таълимии Литсейи Умари Хайёми шаҳри Душанбе ба ҳайси омӯзгори фанни биология фаъолият намуда истодааст. Ӯ барандаи Стипендияи раиси шаҳри Душанбе барои муҳаққиқони ҷавон дар соли таҳсили 2024-2025, ҳамчунин барандаи Ҷоизаи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои олимону омӯзгорони фанҳои табиатшиносӣ, риёзӣ ва дақиқ дар соли 2025 ва Аълочии маориф ва илми Тоҷикистон аз соли 2021 мебошад. Ҳусейн зиёда аз 26 мақолаи методиву илмии нашршуда дар рӯзномаву маҷаллаҳо ва ду дастури методӣ дорад. Ҳамзамон, зиёда аз 20 шогирдаш дар даврҳои ҷумҳуриявии олимпиадаҳои фаннии муассисаҳои таҳси-лоти умумӣ сазовори ҷойҳои 1, 2 ва 3-юм гардидаанд. Гулафшон КАРИМОВА, “ҶТ”
61
30.10.2025
