16.01.2025
Имруз, санаи 16 январи соли 2025 дар Донишкадаи иқтисод ва савдои ДДТТ дар ш. Хуҷанд маҳфили навбатии илмии “Навиди илм” доир ба мавзуи “Омӯзиш ва таҳлили дастурҳои Паёми Пешвои миллат: аз одобу ахлоқ то иқтисоди рақамиву инноватсионӣ” баргузор гашт. Мақсади асосии баргузор намудани маҳфили мазкур омӯзиш ва шарҳи дастуру супоришҳои Пешвои миллат, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон буд.
Дар маҳфили илмии Донишкада ба ҳайси меҳмони фахрӣ - раиси кумитаи иҷроияи Ҳизби халқӣ-демократии Тоҷикистон дар шаҳри Хуҷанд Мунзифа Ҷабборӣ ширкат варзиданд.
Ҷаласаи маҷлисро роҳбари маҳфили “Навиди илм” доктори илмҳои фалсафа, профессор Солиҷонов Расул ҳусни ифтитоҳ бахшида, оид ба мубрамияти омӯзиши дастуру супоришҳо, самтҳои асосии сиёсати дохиливу берунаи Ҳукумати Ҷумҳуриии Тоҷикистон барои солҳои 2025-2030, ки аз тарафи Пешвои миллат дар Паём санаи 28 декабри соли 2024 ироа гардид, бо таври мушаххас шарҳ дод.
Сипас, директори донишкада, номзади илмҳои иқтисодӣ, дотсент Ҷалилзода Абдурашит Абдукамол доир ба моҳияти гузариш ба иқтисодиёти рақамӣ, мушкиливу чолишҳои гузариш, афзалиятҳову бурдҳои истифодабарии тахнологияҳои рақамӣ, таъсири истифодабарии васеи технологияҳои рақамӣ дар соҳаҳои маориф, молиёт, саноат маърӯза кард.
Дар ҷараёни маҳфил масъалаҳои одобу ахлоқ, рушди бонкдорӣ, таҳкими устувории низоми молиявӣ, ҳифзи муҳити зист, тақвияти фаъолияти инноватсионӣ дар мактабҳои таҳсилоти олии касбӣ, баланд бардоштани сатҳи сифати таҳсилол, тарбияи ҷавонони эҷодкору ихтироъкор ва роҳҳои татбиқи дастурҳои Паём мавриди баррасӣ қарор дода шуданд.
Дар фарҷоми маҳфили “Навиди илм” раиси кумитаи иҷроияи Ҳизби халқӣ-демократии Тоҷикистон Мунзифа Ҷабборӣ баромад намуда, ба роҳбарияти донишкада ва устодони донишкада барои ташкили чунин чорабинии илмӣ вобаста ба чунин мавзӯи мубрам, миннатдории худро изҳор намуд. Зимни баромади худ Мунзифа Ҷабборӣ қайд кард, ки омӯзиш ва таҳлили амиқи дастуру ҳидоятҳои дар Паёми Пешвои миллат зикргардида, бори дигар собит месозад, ки масоили илму маориф ва такмили неруи зеҳнӣ, истифодаи самараноки дастовардҳои илм ва технологияҳои муосир ҷиҳати таҳкими иқтидори иқтисодӣ ва иҷтимоӣ-фарҳангии кишвар дар маркази диққати роҳбарияти давлату Ҳукумати ҷумҳурӣ қарор доранд.
Хабарҳои дигар
-
ВОХӮРИИ ВАЗИРИ МАОРИФ ВА ИЛМ БО РАИСИ ШУРОИ ТАҲСИЛОТИ ОЛИИ ТУРКИЯ 1 декабри соли 2025 дар Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон вохӯрии вазири маориф ва илм Раҳим Саидзода бо раиси Шурои таҳсилоти олии Туркия Эрол Озвар баргузор гардид. Зимни мулоқот тарафҳо доираи васеи масъалаҳои марбут ба таҳкими ҳамкориҳои дуҷониба дар самти таҳсилоти олӣ, рушди инфрасохтори таълимӣ, табодули таҷрибаи илмӣ, инчунин густариши равобити академӣ миёни муассисаҳои таҳсилоти олии ду кишварро мавриди баррасӣ қарор доданд. Вазири маориф ва илм аз ҳамкориҳои мутақобилан судманд ҷиҳати баланд бардоштани сифати таҳсилоти олӣ изҳори сипос намуда, таъкид кард, ки ҳамкориҳои дуҷониба барои рушди устувори низоми таҳсилоти олӣ аҳаммияти хос доранд. Зикр шуд, ки дар доираи ҳамкориҳои амалкунанда як қатор лоиҳаҳои муштарак, аз ҷумла ташкили барномаҳои таҳсилоти муштарак (Turkish Scholarship), табодули донишҷӯён дар ҳоли рушд қарор дорад, ки ин иқдомҳо ба таҳкими робитаҳои илмӣ, рушди салоҳиятҳои касбӣ ва боло бурдани сатҳи таҳсил мусоидат менамоянд. Дар навбати худ Эрол Озвар ба зарурати густариши ҳамкорӣ дар самти рушди ихтисосҳои тиббӣ, фаъолсозии лоиҳаҳои муштарак дар бахшҳои технологияи инноватсионӣ, зеҳни сунъӣ ва рақамисозии таълим таъкид намуд. Ӯ изҳор дошт, ки ҷониби Туркия омода аст, барои афзоиши иқтидори кадрӣ ва рушди ихтисосҳои афзалиятнок барномаҳои навро роҳандозӣ намояд. Ҳамчунин, Эрол Озвар омодагии Шурои таҳсилоти олии Туркияро ҷиҳати дастгирии азнавсозии заминаи техникии донишгоҳҳои техникӣ, ҷудо намудани бурсияҳо барои таҳсил дар зинаҳои магистратура ва докторантура, инчунин фароҳам овардани имкониятҳои бештар барои ҷалби омӯзгорони тоҷик ба курсҳои такмили ихтисос ва барномаҳои омӯзиши касбӣ иброз дошт. Дар фарҷом ҷонибҳо омодагии худро ҷиҳати таҳкими робитаҳои минбаъда ва густариши иқдомҳои муштарак дар самти рушди устувори таҳсилоти олӣ таъкид намуданд. Маркази матбуоти Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон
69
01.12.2025 -
АНДЕШАҲО ДОИР БА ТАҶРИБАИ ИШТИРОК ДАР ОЗМУНИ «ФУРӮҒИ СУБҲИ ДОНОӢ КИТОБ АСТ» Тайи чанд солест, ки бо фармони Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон озмуни ҷумҳуриявии «Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст» баргузор мегардад. Дар давоми ин солҳо тадқиқот ва таҷрибаҳо нишон доданд, ки сол то сол сафи хоҳишмандони ширкат дар ин озмун иштирок мекарда меафзояд, чунки доираи синнусолии иштирок дар он васеъ гардонида шудааст ва намояндагони тамоми қишрҳои ҷомеа имконияти дар он иштирок намудан пайдо кардаанд. Аз ҷониби одимони илмии Пажӯҳишгоҳи рушди маориф ба номи Абдураҳмони Ҷомии Академияи таҳсилоти Тоҷикистон ҳамарӯза пайваста бо истифода аз методҳои илмии таҳқиқ ба монанди мушоҳида, таҳлил, саволу ҷавоб ва ғайра, раванди баргузории онро мавриди омӯзиш қарор дода истодааст. Аз ҷумла, соли ҷорӣ иштирокчии соли аввали озмун дар номинатсияи адабиёти ҷаҳон Холзода Меҳриддин Равшан – сардори Раёсати байналмилалии Донишгоҳи давлатии фарҳанг ва санъати Тоҷикистон ба номи Мирзо Турсунзода, номзади илмҳои педагогӣ дар раванди таҳқиқот ба пурсишҳо ҷавоб гардонида, таассуроти худро оид ба он изҳор дошт. - Чӣ омилхо сабаб шуд, ки Шумо барои иштирок дар озмуни «Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст» иштирок намудед? Барои иштирок дар озмун сабаби асосӣ омӯзгори забони англисӣ будан ва шиносоӣ доштан бо адабиёти хориҷӣ, шавқу завқи шинос шудан бо фарҳангу маданияти ҷаҳониён мебошад. Омили дигар ин шукргузорӣ ва дастгирии сиёсати маорифпарваронаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон. Инчунин, омӯхтани адабиёти ҷаҳон дар доираи фаррох мебошад. - Ҷиҳати расидан ба мақсад барои иштирок дар озмун барои Шумо чӣ душвориҳо пеш омаданд? Дар давраи омодагӣ ба озмун душвориҳо низ буданд, ба монанди омодагӣ ба ҳимояи диссертатсияи номзадӣ, дар баробари таълиму тарбия ва омӯзиши илм фурсат ёфтан барои хондани асарҳои бадеӣ. - Душвориҳои пешомадаро чи гуна бартараф намудед? Дар муддати рухсатии меҳнатӣ, як соат пеш аз кор ва ду-се соат пас аз кор вақт ҷудо намуда, китоб мехондам. Ҳамин тавр, малакаи як повестро дар ду рӯз хондан пайдо гардид. Гузашта аз ин, ба омехта нашудани фикрҳои фаъолияти корӣ, фарзандон ва сюжети асарҳо низ бояд таваҷҷуҳ намуд. - Барои татбиқ намудани донишҳои гирифта дар ҳаёт дар оянда Шумо чӣ мақсадҳо доред? Новобаста аз чӣ гуна ҷамъбаст гардидани озмун дар оянда маводи хондашуда ба шогирдон таълим дода мешавад. Инчунин, барои иштирок дар озмун донишҷӯёнро омода месозам. Дар раванди корҳои илмӣ бошад, фарҳангу маданияти миллати худро дар муқоиса бо адабиёти ҷаҳон мавриди тадқиқ қарор медиҳам. - Пас аз мутолиаи асарҳо кадоме аз онҳо ба Шумо бештар писанд омад? Бештар асарҳои адабиёти неоклассикӣ ва тахайюлӣ шавқовар буданд. Масалан, асари нависандаи колумбӣ Габриэл Гарсиа Маркес “Сад соли танҳоӣ” оид ба эътироф намудани қобилиятҳои фитрии инсон ва эҳтироми меҳнату заҳмати аҷдодон аст, ки ҷиҳатҳои қавии тарбиявӣ дорад. Ҳамин тавр, озмоишҳое, ки аз ҷониби ходимони илмии Пажӯҳишгоҳи рушди маориф ба номи Абдураҳмони Ҷомии Академияи таҳсилоти Тоҷикистон амалӣ гардида истодаанд, нишон медиҳанд, ки баргузории озмуни ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” омили кушодани дарҳои дониш, васеъ шудани ҷаҳонбинии насли наврас ва ҷавон, муҳаррики фатҳ намудани қуллаҳои нави фарҳангу маданият дар ҷомеа гашта метавонад. Дар ин самт рушди зеҳнии насли наврас ва ҷавон, мукаммал гардидани донишҳои шахсони синну соли болоӣ, ки дар шохаи илми педагогика – андрагогика тадқиқ намуда мешавад ва ҷанбаҳои гуногуни тадқиқ нагардидаи таълимию тарбиявӣ дар раванди баргузории озмуни ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” маводи мукаммали илмиро мунтазиранд. Шаҳлои Абдуализодаи Тоҳириён – номзади илмҳои филология, ходими пешбари илмии Пажӯҳишгоҳ.
35
29.11.2025 -
ФУРӮҒИ ДОНИШ ВА НЕРУИ КИТОБХОНӢ Фатҳиев Фатҳиддин чеҳраи ҷавони мутолиагар ва иштирокчии даври ниҳоии озмуни ҷумҳуриявии «Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст» “Китоб аст, ки бо нури донишу маърифат роҳи мардумро равшан сохта, боиси ҳастиву пойдории миллат, таърих, забон, адабиёт ва фарҳанг гардидааст” —маҳз ин дастури ҳидоятомӯз ва таъкид ба арзишҳои маънавии Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон буд, ки миллати аз аҳли китобро имрӯз сарҷамъ намудаву дар Озмуни овозадори «Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст» як тан намуд. Барҳақ, тӯли чанд сол аст, ки «Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст» ба пуле табдил ёфтаст, ки ҷавонон ва калонсолонро аз ҳар гӯшаву канори Тоҷикистон ба китобхона, маҳфилҳои фарҳангӣ ва гурӯҳҳои китобдӯстон фаро мекашад. Имрӯз бо сарфарозӣ мегўем, ки озмуни «Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст» бо маънавият ва донишу тафаккур дар иртибот аст ва ҳамин чизҳост, ки боиси шукуфоии миллатҳо мешавад. Китоб инсонро комил мекунад, тарбият менамояд, ва ба ӯ неруву тавон ва заковат мебахшад, ки ҳаргиз заволпазир нест. Дар фазои маърифатҷӯйи кишвар ҳамасола истеъдодҳои тоза рӯ ба мезананд. Яке аз чунин чеҳраҳои ҷавону китобдӯст - Фатҳиев Фатҳиддин Аслиддинович, равоншиноси МТМУ-и №14-и шаҳри Гулистон аст, ки соли равон бо маҳорати баланд то даври ниҳоии озмуни ҷумҳуриявии «Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст» роҳ ёфт ва худро дар номинатсияи адабиёти муосири тоҷик нишон дод. Фатҳиев Фатҳиддин Аслиддинович намунаи ҷавони китобдӯст, мутолиагар ва заҳматкаши замони мост. Таҷрибаи ӯ нишон медиҳад, ки китоб метавонад роҳи зиндагиро дигар созад, тафаккурро парвариш диҳад ва инсонро ба камол бирасонад. - Фатҳиддин, лутфан аз қадамҳои аввалини худ дар ин озмун қисса кунед. - Соли 2021, замоне ки донишҷӯйи курси дуюми факултети психология ва таҳсилоти томактабии Донишгоҳи давлатии Хуҷанд ба номи академик Бобоҷон Ғафуров будам, бо тавсияи устодам, мудири кафедраи психологияи иҷтимоӣ ва касбӣ Зайтметов Ҳусайн Авасхонович бори аввал ба озмуни ҷумҳуриявии «Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст» роҳ ёфтам. Дар муддати кӯтоҳ то даври ниҳоии озмун баромада, ҷойи ифтихориро соҳиб шудам. Зиндагӣ маро ба маркази зеҳнии «Заковат» бурд, ки маҳз он ҷо усули зудбахотиргирӣ ва роҳҳои самараноки китобомӯзиро омӯхтам. Ин таҷриба дар озмун ба ман қувват, маҳорат ва малакаи бештар бахшид. Соли дуюм аз даври сеюм нагузаштам. Сипас, солҳои 2023–2024 дар сафи Қувваҳои Мусаллаҳи ҶТ хизмат намудам. Пас аз бозгашт ба мутолиа ҷиддӣ машғул шудам: соли 2024–2025 шабу рӯз мутобиқан ба нақшае, ки худам тартиб дода будам, машғули хондан будам. - Шумо чанд китоб ва кадом навъи адабиётро бештар мутолиа кардед? - То имрӯз зиёда аз 200 китоб мутолиа кардаам. Аз ин шумора бештар аз 100-тои онҳо осори бадеии адибони муосири тоҷиканд. 100 ғазал, 130 рубоӣ ва дубайтӣ, 150 байт аз достонҳо ва 180 байти дигар навъҳои шеъриро ҳифз намудаам. 100 ҳикоя ва новелла, 40 повест, 20 роман, 10 драма, 10 очерк ва 6 китобҳои ёддоштиро мутолиа намудам. - Имсол натиҷаҳо чӣ гуна буданд? - Бо омодагии комил ба озмун баргаштам. Дар даврҳои I ва II — ҷойи 1, дар даври III — ҷойи 2, ва дар даври ниҳоӣ бо оромиву итминон баромад кардам ва ба саволҳо ҷавоби равшан додам. Аз кори худ пурра розӣ ҳастам ва умедворам, ки натиҷаи шоиста ба даст овардаам. - Кӣ дар ин роҳ ба шумо такягоҳ буд? - Пеш аз ҳама ҷомеаи меҳнатии муассиса, роҳбари он - Норматова Садоқат Муҳаммадҷоновна, инчунин роҳбари маҳфил Саидов Исмоил. Дастгирии маънавии онҳо барои ман неру ва бовар бахшид. - Китоб ва мутолиа дар зиндагии шумо имрӯз чӣ ҷойгоҳ дорад? - Китоб акнун ҷузъи ҷудонашавандаи зиндагии ман аст. Ман эҳсос мекунам, ки оромӣ, покии фикр ва осудагии зеҳни ман дар китобхонаст. Ҳар китоб қаҳрамоне дорад, ки бо заҳмат ба мақсад мерасад, ҳамин маро ҳам ба пойдорӣ ва ҷустуҷӯйи роҳи дуруст водор мекунад. Яъне, мутолиа тафаккурро васеъ мекунад ва ахлоқро тарбия. Китоб агар чизе ба инсон наомӯзад, хониш маъно намеёбад. - Ба назари шумо, китоб метавонад тақдири инсонро дигар кунад? - Бале. Шахсе, ки роҳи худро дар зиндагӣ намеёбад, метавонад онро дар китоб пайдо кунад. Китоб ба одам неру, андеша, сабақ ва роҳ нишон медиҳад. - Ба андешаи шумо, имрӯз ҷавонон чӣ гуна ба китоб ҷалб мешаванд? - Бештари вақт китоб ба касоне таъсир мегузорад, ки аз он баҳра бурдаанд. Агар мо натиҷаҳои китобхониро нақл кунем, шумораи хондагиҳоямонро баён намоем, ҷавонон низ таваҷҷуҳ пайдо мекунанд. Ҳоло шабакаҳои иҷтимоӣ роҳи зудрасанд. Агар дар онҳо китобро тарғиб кунем, метавонем ба афзоиши маънавиёти ҷавонон саҳм гузорем. - Фатҳиддин бигӯед, ки минбаъд роҳи илмро пеша мекунед? Албатта, дар оянда нақшаҳои зиёде дар худтакмилдиҳиву худинкишофдиҳӣ дорам, мехоҳам зинаҳои илмиро низ фатҳ кунаму дар илм саҳмгузор бошам. - Ба фикри Шумо он китобҳое, ки то имрӯз мутолиа намудед, дар оянда ба Шумо кӯмак мекунанд? Бешак, ман, ки равоншиносии амалиро пеша кардаам, асарҳои саромадони насри муосири тоҷик чун устод Айнӣ, Сотим Улуғзода, Ҷалол Икромӣ ва Фазлиддин Муҳаммадиев барои огоҳ шудан аз равандҳои психологии шахсиятҳо ва амали онҳо дар ҷомеа намунаанд ва касро тез ба худ ҷалб менамоянд, зеро онҳо “набзи ҷомеа” ва равони шахсро нозукона дарк намуда ба шахси мутолиакунанда бевосита ҳаловат мебахшад. -Ба Шумо барор мехоҳем! Ташаккур! Шарифиён М. Х. – ходими пешбари шуъбаи муассисаҳои томактабӣ, ибтидоӣ, бознигариву такмили стандарт, барномаҳои таълимӣ ва китобҳои дарсии Пажӯҳишгоҳи рушди маориф ба номи Абдураҳмони Ҷомии Академияи таҳсилоти Тоҷикистон.
35
27.11.2025
